Moederborden ASUS ROG Maximus XIII HERO review 6 augustus 20211956 views0 Share By Rooieduvel Share [anchor=Boven][/anchor] Inleiding Chipset Specificaties Unboxing Aansluitmogelijkheden Uefi Prestaties Software Overklokmogelijkheden Conclusie [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/banners/Asus/Inleiding.jpg[/img] Allereerst wil ik ASUS bedanken voor het beschikbaar stellen van dit moederbord. ASUS: een oude bekende in het computerlandschap. Al jarenlang is dit bedrijf bekend van de moederborden en videokaarten. Echter maakt deze fabrikanten steeds vaker de uitstap naar andere productgroepen. Al geruime tijd heeft men toetsenborden, muizen en headsets in het assortiment. Ook de router afdeling is men al een flinke tijd mee bezig, net zoals de monitoren. Er zijn zelfs telefoons, tablets en wearables, maar ook waterkoelers en kasten worden door ASUS gemaakt! En er blijven steeds meer producten komen. Voor deze review blijven we toch bij een productgroep waar het allemaal mee begonnen is: moederborden. Met de komst van de 11e generatie is er ook een nieuwe chipset beschikbaar gesteld. Dat is een reden voor fabrikanten om een refresh van de moederbordenlijn uit te brengen. Zo kunnen de nieuwste features beschikbaar gesteld worden voor het grote publiek. Wel is het zo: hoe meer er geplaatst wordt op een moederbord, hoe hoger de prijs gaat zijn. Dat is echter in elke markt zo. Sommige dingen zijn echt wenselijk (denk aan PCIe 4.0 M.2 sloten), andere zaken zijn nice to have (denk hierbij aan schermpjes, RGB verlichting. En het ene bord is robuuster dan het andere. Het bord wat vandaag behandeld moet zeker robuust zijn want deze is bedoeld voor overklokken. We hebben het vandaag over de ASUS ROG Maximus XIII HERO, een bord wat geplaatst is in de high-end categorie. De prijs is vrij hoog: €470 euro. Maar wat krijg je allemaal? Dat zien we in deze review. [jump=Boven]Terug naar boven[/jump] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/banners/Asus/Chipset.jpg[/img] Met de introductie van de Rocket Lake processoren is er “uiteraard” weer een nieuwe chipset uitgebracht. Voordeel van deze chipset is dat het socket gelijk is gebleven aan die van de vorige generatie. 10th Gen processoren kunnen dus gebruikt worden op moederborden met deze chipset. Maar wat is nu het verschil tussen de Z490 en Z590 chipset? Een van de grootste wijzigingen is dat er eindelijk ondersteuning is voor PCI Express 4.0. Hier zitten wel meteen twee kanttekeningen aan: dit is alleen beschikbaar bij een 11e generatie processor en er zijn maar 20 lanes beschikbaar. Dit wordt verdeeld in een PCIe 4.0 x16 link (wat gesplitst kan worden naar twee maal x8) en één PCIe 4.0 SSD op die snelheid. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Z590.png[/img] Tevens is de bandbreedte van de DMI 3.0 bus verdubbeld. Deze heeft nu een x8 snelheid wat voorheen x4 was. Deze bus zorgt voor de verbinding tussen de processor en de chipset. Dit geldt dus ook voor alles wat aan de chipset verbonden zit zoals USB en netwerkpoorten. De chipset heeft nu ook standaard ondersteuning voor USB 3.2 Gen 2×2. Dit zijn USB poorten met een snelheid tot 20 Gbps. Eerder werd hier een aparte controller voor gebruikt maar nu is het gewoon standaard aanwezig. Verwacht dus veel USB poorten met deze snelheid op de verschillende moederborden. Nog een verandering: er is nu ondersteuning voor DDR 3200 MHz. Z490 had ondersteuning tot max DDR4 2933 MHz. In hoeverre dit prestaties verbetert valt nog te bezien. Wifi 6 is ook hier weer aanwezig, net zoals bij de Z490 chipset. Optioneel is er 2.5 Gbit Ethernet ondersteuning voor de bekabelde aansluiting. [jump=Boven]Terug naar boven[/jump] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/banners/Asus/Specificaties.jpg[/img] We beginnen met een overzicht van de specificaties van dit bord: [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/S0.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/S0a.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/S2.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/S3.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/S4.jpg[/img] Een behoorlijke lijst met specificaties maar het bord bevat ook veel. Zo zijn er maar liefst 4 M.2 sloten aanwezig op het bord. Wel is het zo dat één van de sloten alleen maar werkt wanneer je een processor uit de 11e generatie geplaatst hebt. Pak je een Comet Lake processor dan werkt het hele slot niet. Ook zijn er standaard SATA aansluitingen geplaatst, in dit geval zes stuks. Er zijn ook genoeg aansluitingen voor koeling aanwezig, wat we later in deze review zullen zien. Uiteraard mogen de nieuwste toevoegingen niet ontbreken zoals Thunderbolt 4, Wifi 6E em Bluetooth 5.2. Gaan we nog even kijken naar een aantal features van dit bord. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/F1.jpg[/img] Het moederbord is vrij slim te noemen. Hij bevat een hoop intelligente software oplossingen die er voor zorgen dat het systeem optimaal blijft draaien zonder dat jij er naar hoeft te kijken. Of het nu gaat om het overklokken van de processor en het geheugen, de koeling van je systeem zonder dat dit teveel geluidsoverlast geeft, de netwerkprestaties die geoptimaliseerd worden door het juiste verkeer voorrang te geven of de audio die uitgezonden wordt zonder dat er geluid van buitenaf te horen is.. het moederbord kan het allemaal zelf regelen en aansturen. ASUS maakt hiervoor gebruik van AI technologie. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/F2.jpg[/img] De Maximus lijn staat er ook bekend om dat het hele goede overklok moederborden zijn. Wat daarvoor vrij belangrijk is, is dat de stroomvoorziening van het bord in orde is. Vooral de VRM’s krijgen het tijdens het overklokken zwaar te verduren. Dan is het fijn als er genoeg fases aanwezig zijn. Op de XIII Hero zijn 14 90-amp fases aanwezig voor de Vcore en nog een 2 70-amp fases aanwezig voor de secundaire rails. Maar natuurlijk zijn ook de spoelen en condensatoren van belang, maar ook dit heeft ASUS op orde. Dit zou voldoende moeten zijn om de processor beter, verder en stabieler over te klokken. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/F3.jpg[/img] Ook al wordt dit bord als een overklokbord op de markt gezet, dat betekent niet dat er geen kleurtjes aanwezig mogen zijn op het bord. Er zijn RGB elementen aanwezig op het moederbord, al is het alng niet zoveel meer als dat er in het verleden geplaatst werd. De aansturing van de verlichting gebeurt met de ASUS AURA software. Hiermee kunnen ook andere apparaten aangestuurd worden die compatibel zijn met ASUS AURA. Zo kan de verlichting van de complete setup bediend worden met 1 programma en kan alles op elkaar afgestemd worden. Mocht je meer te weten willen komen over dit bord, kijk dan op de pagina van Asus [jump=Boven]Terug naar boven[/jump] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/banners/Asus/Unboxing.jpg[/img] Genoeg theorie over het moederbord. We gaan de doos er eens bij pakken en zien wat we allemaal geleverd krijgen! [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews//Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0310.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews//Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0311.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews//Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0312.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews//Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0313.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews//Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0314.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews//Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0315.JPG[/img] Kijken we naar de voorkant van de doos dan zien we…. NIET het moederbord terug. Tegenwoordig is het bijna standaard dat het product te zien is op de voorkant maar bij dit bord is daar niet voor gekozen. We zien we heel groot het logo van ASUS terug aan de rechterkant. Links zien we dan de benaming, terwijl over de complete linkerhelft als achtergrond ROG geschreven staat. Kijken we naar de achterkant dan zien we wel het bord, samen met een aantal features en wat specificaties. De flap om de doos te openen bevat ook nog een tekst: “For Those Who Dare”, een slogan die ASUS vaker gebruikt. Maken we de doos open dan zien we het bord liggen onder een doorzichtig stuk plastic. Dit is geplaatst zodat het moederbord niet zomaar kan verschuiven tijdens transport. Wat wel opvallend is: het bord zelf zit niet verpakt in een anti-statische zak. Waarom dit gedaan is weet ik niet. halen we het bord uit de doos dan zien we aan de rechterkant papierwerk liggen. Links zit een flap waar de accessoires onder verstopt zitten. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0638.JPG[/img] Halen we alles uit de doos dan hebben we het volgende voor ons liggen: Gebruikershandleiding Support DVD ROG Thank you kaart ROG Stickers ROG Keychain ROG Graphics card holder ROG Logo plate stickers Q-Connector Wi-Fi antennes 4 x Sata kabels M.2 steun + schroef Verlengkabel voor RGB verlichting Verlengkabel voor A-RGB verlichting Het aparte aan het bord is de extra ventilator die geleverd wordt. Hiermee is het mogelijk om de VRM’s te voorzien van extra koeling. Zo blijven de temperaturen lager en zorgt dit voor meer stabiliteit, of de processor nu wel of niet overgeklokt is. Uiteraard zorgt dit wel voor wat meer geluid. Wat verder op valt is dat er geen I/O shield aanwezig is. Deze zit namelijk al op het moederbord ingebouwd en hoeft zodoende niet meer apart geplaatst te worden. Wel zo handig, deze kan zo niet kwijt raken of vergeten worden tijdens het bouwen. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0156.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0318.JPG[/img] Net zoals we eerder gezien hebben bij de Z590i zit er een sleutelhanger bij het moederbord. Niet direct iets wat met computers te maken heeft maar het laat wel zien dat je onderdeel bent van de ROG army. Verder vinden we nog een videokaart steun in de doos. Deze kan gebruikt worden om de steeds zwaardere videokaarten te ondersteunen zodat ze niet door buigen. Maar deze kan ook gebruikt worden om de videokaart los te maken. Normaal is het lastig om de clip te bereiken maar met deze tool kan de clip makkelijk ingedrukt worden en de kaart losgehaald worden. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0321.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0322.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0575.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0576.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0577.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0578.JPG[/img] Door het deksel heen kan het lastig zijn om het bord te bekijken vanwege reflecties. Halen we het deksel van de doos dan is het moederbord beter te zien. Wat opvallend is, is dat in de loop der jaren steeds meer van het PCB bedekt is door verschillende koelelementen en afdekplaten. Persoonlijk gezien vind ik dat niet eens zo erg aangezien het geheel er daardoor wel strakker uit ziet. Veel kleurvariatie is er niet te vinden maar ook dat is niet erg. Het is op deze manier namelijk wel mogelijk om via verlichting je eigen schema te bepalen. Het merendeel van het bord is zwart, maar wel vinden ook een aluminium deel terug op het bord. Al met al netjes uitgevoerd. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0579.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0580.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0581.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0582.JPG[/img] Op het bord zelf zien we her en der verwijzingen terug naar ASUS. Wat het meest in het oog springt is toch wel het oog op het aluminium gedeelte. Dit is wat mij betreft mooi uitgevoerd. Overigens blijft het niet bij één geheel: het logo bevat ook RGB verlichting, daar later meer over. Op het I/O gedeelte van het bord staat nog ROG vermeld, iets wat ook niet mag ontbreken. Het M.2 koelblok bevat ook de ROG term maar dan volledig uitgeschreven: “Republic of Gamers”. Als laatste zien we op het andere M.2 blokje nog de tekst “HERO”, de naam van het moederbord zelf. Wat ook een opvallend kenmerk is: over het hele bord zien we diagonale lijnen lopen. Het geeft het bord toch een net iets andere look dan dat alles strak afgewerkt zou zijn. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0621.JPG[/img] Kijken we nog naar de achterkant van het bord dan zien we daar alle soldeerpunten zitten. Ook de layout van de PCIe sloten is te zien: eenmaal x16, een keer x8, de x4 op het onderste slot en in het midden nog een x1 slot. De backplate van het socket mag ook zeker niet ontbreken. Voor de rest niet echt spannende zaken of connectoren die aan deze kant geplaatst zijn. [jump=Boven]Terug naar boven[/jump] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/banners/Asus/Aansluitingen.jpg[/img] Tijd om de verschillende aansluitingen op het bord eens beter te gaan bekijken. We vinden de volgende terug op de diverse plekken: 2 x Thunderboltâ„¢ 4 port(s) (2 x USB Type-C®) with up to 5V/3A, 15W charging support [b]Power related[/b] 1 x 24-pin Main Power connector 2 x 8-pin +12V Power connector [b]Storage related[/b] 4 x M.2 slots (Key M) 6 x SATA 6Gb/s ports [b]USB[/b] 1 x USB 3.2 Gen 2×2 connector (support(s) USB Type-C®) 2 x USB 3.2 Gen 1 header(s) support(s) additional 4 USB 3.2 Gen 1 ports 2 x USB 2.0 header(s) support(s) additional 4 USB 2.0 ports [b]Fan and Cooling related[/b] 1 x 4-pin CPU Fan header(s) 1 x 4-pin CPU OPT Fan header(s) 1 x 4-pin AIO Pump header(s) 3 x 4-pin Chassis Fan header(s) 1 x 4-pin H_AMP Fan header(s) 1 x W_PUMP+ header(s) 1 x 2-pin Water In header 1 x 2-pin Water Out header 1 x 3-pin Water Flow header [b]Miscellaneous[/b] 3 x AURA Addressable Gen 2 header(s) 1 x AURA RGB header(s) 1 x FlexKey button 1 x Front Panel Audio header (AAFP) 1 x ReTry button 1 x Speaker header 1 x SPI TPM header (14-1pin) 1 x Start button 1 x 10-1 pin System Panel header 1 x Thermal Sensor header [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0583.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0597.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0594.JPG[/img] Laten we starten met een paar van de hoofditems op het moederbord. Als eerste is er (uiteraard) het socket waar de processor op geplaatst moet worden. Deze wordt afgedekt met een zwart plaatje die voorzien is met de tekst: “Join the Republic”. Dit verwijst uiteraard naar de Republic of Gamers. Het socket kan zowel processoren van de 10e als de 11e generatie herbergen. Updates zijn niet nodig om alles werkend te krijgen. Verder bevat het bord vier DDR4 sloten die elk maximaal 32 GB aan geheugen aan kunnen. De snelheid die officieel ondersteund wordt is 3200MHz (of 2933 met een 10e generatie CPU) maar het geheugen kan makkelijk overgeklokt worden op het moederbord door gebruik te maken van XMP. Daar later meer over. Tevens bevat het moederbord drie PCIe x16 sloten waarvan de snelheden wel verschillen. Hier maakt het ook uit welke processor gebruikt wordt. Pak je een Rocket Lake dan ondersteunen twee sloten de PCIe Gen4 standaard. Zo niet, dan klokken de poorten terug naar PCIe Gen3. Verder is er altijd een PCIe 3.0 x16 aanwezig die op x4 snelheid loopt en een PCIe 3.0 x1 poort voor uitbreidingskaarten. Tussen de PCIe sloten zitten heatsinks die de M.2 sloten verbergen. Daar komen we zo op terug. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0590.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0605.JPG[/img] We beginnen met wellicht de twee belangrijkste aansluitingen van heel het moederbord: de 24-pins ATX connector en de twee 8-pins EPS connectoren. De eerste voorziet het hele moederbord van de stroom die het nodig heeft. De EPS connectoren voorzien de processor van de stroom die het nodig heeft zodat deze zijn werk goed kan doen. Daardoor blijft de spanning namelijk wat stabieler. Nu is één connector voor normaal gebruik ook voldoende maar wil je serieus gaan overklokken dan wordt de tweede connector zeker aangeraden voor betere resultaten. Overigens zijn deze twee connectoren verstevigd, wat net iets mooier is qua afwerking. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0589.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0616.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0617.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0618.JPG[/img] Opslag is zeker geen onbelangrijk iets en om dat te kunnen gebruiken zijn er aansluitingen nodig op het moederbord. ASUS heeft zes SATA-600 connectors geplaatst aan de rechter zijde van het moederbord. Wat fijn is, is dat deze haaks op het moederbord staan zodat de kabels makkelijk weggewerkt kunnen worden. Ook bevat het bord maar liefst vier M.2 sloten om nog meer opslag te plaatsen. Deze zijn niet zomaar te zien omdat de sloten bedekt zijn met heatsinks. Het bovenste slot kan alleen maar gebruikt worden als er een 11e generatie processor geplaatst is. Anders wordt dit slot uitgeschakeld. Het is wel jammer om te zien dat precies dit slot uitgeschakeld wordt en niet een slot onderin. Op zowel het moederbord als op de heatsink zien we thermal tape zitten. Dit om de warmte van de SSD’s beter af te voeren zodat de prestaties niet instorten. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0591.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_1004.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_1005.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0598.JPG[/img] Verder vinden we op het moederbord nog verschillende headers terug voor extra USB poorten. De nieuwste uit de reeks is de USB USB 3.2 Gen 2×2 USB Type-C connector. Deze aansluiting heeft een maximum snelheid van 20 Gbit/s wat enorm snel is. Leuk voor een externe NVME SSD. Verder zienw e nog twee USB 3.2 Gen1 connectoren terug die moeten zorgen voor vier extra USB Type-A poorten. Als laatste treffen we aan de onderkant van het moederbord nog twee USB 2.0 headers aan die ook moeten zorgen voor vier extra USB poorten. Echter zijn deze een stuk minder snel dan de USB 3.2 Gen 1 poorten. helaas maken de verschillende benamingen het er niet makkelijker op. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0593.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0600.JPG[/img] De volgende connectoren die we aan treffen zijn de front panel aansluitingen rechts onder op het moederbord. Hier worden de schakelaars en de LED’s mee aangestuurd van de aan/uit knop, de reset knop en de harde schijven/SSD’s. Op het bord zelf staat aangegeven welke connector waar hoort en hoe deze aangesloten moet worden. Voor schakelaars maakt het niet echt uit maar voor de LED’s wel. Linksonder hebben we nog een connector voor de kast: de Audio connector of in ASUS terminologie: de AAFP connector. Deze zorgt ervoor dat de audio aansluitingen van de kast gebruikt kunnen worden. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0592.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0599.JPG[/img] Iets wat niet meer mag ontbreken op moederborden tegenwoordig is RGB verlichting. En niet alleen het bord zelf moet voorzien worden van verlichting maar moet ook de verlichting van andere apparaten kunnen aansturen. Daar heeft ASUS ook voor gezorgd. Het moederbord bevat twee RGB en twee ARGB connectoren. We vinden één set terug aan de bovenkant van het moederbord. De andere set bevindt zich onderaan het moederbord. Zo zijn de aansluitingen netjes verdeeld en kan er altijd wel een connector bereikt worden. Let wel op dat je de juiste aansluiting pakt voor je verlichting, anders blaas je het een en ander op. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0606.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0613.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0602.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0603.JPG[/img] Apparaten die meestal voorzien zijn van RGB verlichting zijn toch wel ventilatoren. Echter moeten deze buiten licht geven toch ook zorgen voor koeling. Daarvoor heeft ASUS meerdere aansluitingen op het moederbord geplaatst. Er zijn maar liefst 8 aansluitingen te vinden rondom het moederbord, sommigen met een andere functie. Denk hier aan het aansturen van een pomp voor je AIO koeler of juist je processorkoeler. Ook vinden we een 2-pins Water In header, een 2-pins Water Out header en een 3-pins Water Flow header. Deze zijn bedoeld voor custom waterkoeling waarmee de stroming van de vloeistof uitgelezen kan worden [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0585.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0586.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0601.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0604.JPG[/img] Dan hebben we als laatste nog een paar zaken op het bord die niet zo makkelijk in te delen zijn in een bepaalde categorie, hoewel je een deel zou kunnen schalen onder overklokken. Een paar van deze items zijn namelijk best handig als je aan het overklokken bent. Als eerste zien we de Debug LED die verschillende codes laat zien tijdens het opstarten. Deze codes hebben allemaal een andere betekenis. Blijft het moederbord op een code hangen, dan zie je meteen wat het probleem is en kan dit opgelost worden. In de buurt van de Debug LED vinden we twee knoppen. Met de bovenste knop kan de computer opgestart worden zonder dat je een kast nodig hebt of een schroevendraaier. Dat maakt het overklokken op een testbench of het troubleshooten net iets makkelijker. Daaronder vinden we een Flexkey. De naam zegt het al: het is een flexibele knop waarbij de functie ingesteld kan worden in de Bios. Standaard is dit een reset knop maar kan ook dienen om de verlichting uit te zetten of een Safe Boot af te dwingen. Onderaan vinden we nog een Retry button. Het systeem herstart zich met deze knop net zoals de reset knop, echter worden met de retry knop de instellingen behouden waar je mee bezig was. Handig voor overklokkers die graag opnieuw willen testen met de laatste instellingen. Het laatste wat ik nog wil uitlichten is de TPM aansluiting, vooral met de komst van Windows 11. Deze zit vlak bij een PCIe slot. Deze is bedoeld als beveiligingslaag voor je opslag. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0611.JPG[/img] Kijken we nog even naar de achterkant waar we de diverse I/O aansluitingen vinden. Het valt wel meteen op dat het I/O shield vooraf is geplaatst. Dit scheelt gerommel met het inbouwen. De aansluitingen die aangebracht zijn, zijn de volgende: 1 x PS/2 poort 2 x USB 2.0 poorten 3 x USB 3.1 Gen 2 Type C poort 1 x USB 3.1 Gen 2 Type-A poort (Rode aansluiting) 1 x Displaypoort 1 x HDMI aansluiting 2 x USB 3.1 Gen 1 poorten 1 x RJ-45 poort 1 ASUS Wi-Fi module 5 x audio aansluitingen 1 x optical out [jump=Boven]Terug naar boven[/jump] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/banners/Asus/Uefi.jpg[/img] Tijd om naar de ingebouwde software van het moederbord te bekijken, oftewel de UEFI (ook al wordt er nog steeds gesproken over de Bios). [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/1.jpg[/img] Tijd om naar de ingebouwde software van het moederbord te bekijken, oftewel de UEFI (ook al wordt er nog steeds gesproken over de Bios). Dit is uitgevoerd in de ROG stijl van ASUS, wat mede te zien is door het logo wat links bovenin staat. In het scherm vinden we informatie terug over de BIOS versie en datum, welke processor er op het bord geplaatst is, hoeveel geheugen er aanwezig is en op welke snelheden deze twee zaken draaien. Tevens zijn taal en datum/tijd aan te passen. Meer informatie valt in de balk aan de rechterkant te lezen. Daar zien we de tevens de temperatuur, de ratio en het voltage van de processor maar ook wat nodig is om een bepaalde snelheid te behalen voor het automatisch overklokken, daar later meer over. Bovenin staan er verschillende opties die bezocht kunnen worden. Daarboven zien we nog meer opties: de taal kan aangepast worden, de Qfan Control optie, Asus AURA vanuit de BIOS en MemTest86 wat ook aanwezig is. We gaan even kort een aantal opties door. We slaan voor nu het Extreme Tweaker scherm over, hier komen we op terug bij het overklok gedeelte. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/3.jpg[/img] Als we verder gaan kijken in de BIOS dan komen we op het tabblad Advanced uit. Hier staan heel veel verschillende opties uitgelicht die een deel van het moederbord aan kunnen sturen. We lichten voor deze review een aantal zaken uit. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/6.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/11.jpg[/img] Bij CPU Configuration zijn opties die betrekking hebben tot de processor in- of uit te schakelen. Denk hier aan virtualisatie, hoeveel cores er actief zijn en of cores Hyper-Threading moeten ondersteunen. Ook kan heel Hyper-Threading uitgezet worden als je dat zou willen. De Boost mode is ook uit te zetten zodat er een constantere snelheid is. Bij PCH Storage Configuration kunnen de instellingen van de verschillende SATA poorten aangepast worden. Schakel op deze manier poorten uit als je niet wilt dat ze gebruikt worden, zet de poorten in Raid of geeft poorten de mogelijkheid dat er apparaten losgetrokken kunnen worden terwijl de machine gewoon aan staat. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/15.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/17.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/18.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/13.jpg[/img] De USB Configuration geeft je de mogelijkheid om poorten aan te sturen en om Legacy support in te schakelen. Ook kunnen aangesloten apparaten aangepast worden. Bij de NVMe Configuration kunnen de gegevens van de M.2 SSD uitgelezen worden maar het is ook mogelijk om een zelftest te starten zodat je kan kijken of de drive nog wel goed werkt of redelijk aan zijn einde is. Onboard apparaten kunnen uitgezet worden in de Onboard Devices Configuration. Tevens kan bepaald worden of de verlichting blijft branden als de pc uit staat of niet. Ook is het mogelijk om te bepalen welk protocol de M.2 sloten ondersteunen, maar ook de snelheid van de PCIe sloten is aan te passen. Aangezien het bord voorzien is van Thunderbolt heeft deze BIOS daar ook verschillende instellingen voor. Zo kan hier bepaald worden of er opgestart kan worden via Thunderbolt maar ook is het GPIO in te schakelen of juist niet. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/23.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/25.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/29.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/30.jpg[/img] Bij Monitor zien we een paar opties terug van apparaten die in de gaten gehouden kunnen worden. Dat zijn nu de temperaturen, snelheden van de ventilatoren en voltages. Ook zijn de instellingen van de Q-Fan Configuration aan te passen. Als laatste kan de LED schakelaar uit of aangezet worden. Gaan we dan kijken bij de temperaturen dan zien we daar de belangrijkste zaken staan: de temperaturen van de processor, het bord, de VRM’s en de chipset. Dit is later ook af te lezen in de software. Bij de Fan Speed Monitor zien we de snelheden van de verschillende ventilatoren of pompen in het systeem. Als laatste zien we bij de voltages de diverse waardes van de CPU voltage, de 12/5/3.3 volt waardes en het voltage van het geheugen. In het Q-Fan configuration scherm kunnen de opties van de ventilatoren naar wens ingericht worden. Het is zelfs mogelijk om alles via AI Cooling te laten lopen zodat je zelf niets hoeft te doen. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/31.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/33.jpg[/img] Onder Boot zien we de verschillende opstartopties terug. De opstartvolgorde kan hier ingesteld worden maar de configuratie is ook aan te passen. Denk bijvoorbeeld aan het opstartlogo wat je wel of niet wilt zien, num lock die aangezet wordt of op welke manier de BIOS getoond wordt als je deze bezoekt. Tevens is Secure Boot helemaal naar wens in te stellen. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/45.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/34.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/35.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/36.jpg[/img] Het kopje Tool herbergt nog een aantal handige zaken. Zo is er de EZ Flash 3 utility waarmee de BIOS bijgewerkt kan worden. Dit proces kan overigens wel een tijdje duren en wees niet bang als de computer een paar keer herstart. Hier is het ook mogelijk de functie van de Flex Key op het moederbord aan te passen. In de User Profile kunnen diverse instellingen opgeslagen worden die later weer teruggehaald kunnen worden. Denk hier vooral aan verschillende overklok profielen (iets waar ik zelf mee bezig ben geweest). Via de ASUS SPD Information is het mogelijk de gegevens van het geheugen uit te lezen en te kijken wat de verschillende XMP profielen zijn met de daarbij behorende waardes. De ASUS Armoury Crate optie geeft een melding in het OS dat dit programma gedownload en geïnstalleerd kan worden. Wil je dit niet dan kun je deze optie hier uitschakelen. Dit geldt overigens ook voor de MyASUS service & app. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/39.jpg[/img] Bij Exit zijn de opties op te slaan of de opties te resetten. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/47.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/48.jpg[/img] Dan zijn er nog de Q-Fan Control app waarmee ventilatoren tot in detail ingesteld kunnen worden. Dit geldt uiteraard ook voor de AIO pompen. Met de MemTest86 optie die ASUS heeft ingebouwd is het mogelijk het geheugen te testen op fouten. Op die manier is het mogelijk te achterhalen wat er kapot is en vervangen dient te worden. Wel zo handig voordat je de computer weer uit elkaar gaat halen. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/46.jpg[/img] Mocht je de BIOS toch te ingewikkeld vinden en gewoon simpel instellingen kunnen veranderen, dan is het mogelijk de EZ Mode in te schakelen door op F7 te drukken. Er komt een compleet ander scherm naar voren waarin de meest belangrijke opties aan te passen zijn. Ook het overklokken kan met één druk op de knop. Wel zo handig voor mensen die wel een mooi en stabiel bord willen maar niet het gedoe er omheen. [jump=Boven]Terug naar boven[/jump] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/banners/Asus/Prestaties.jpg[/img] Tijd om te kijken wat het bord kan qua prestaties. We hebben de volgende hardware gebruikt voor het benchmarken: Intel Core i9 10850K Intel Core i5 11600K 2 x 8 GB Corsair Vengeance LPX DDR4 3200 C16 Corsair Force MP510 240GB SSD CoolerMaster Test Bench V2 CoolerMaster V-series 750W voeding CoolerMaster MasterLiquid MP240P Mirage CoolerMaster MasterGel Pro V2 [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Mobo/IMG_0477.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Mobo/IMG_0494.JPG[/img] Alle tests zijn gedraaid op een Core i9 10850K welke standaard geen PCIe Gen4 ondersteunt. Daarnaast maken we gebruik van een Core i5 11600K die wel ondersteuning biedt voor alle nieuwe features. De tests zijn drie keer uitgevoerd om op die manier grote verschillen uit te sluiten. Mochten er toch verschillen zijn dan worden de tests opnieuw gedraaid. Het verbruik wordt gemeten met een Voltcraft Energy Check 3000 meter die het verbruik vanaf de stekker registreert. Dus alles wat op het moederbord wordt aangesloten, wordt meegerekend. [b] 10850K[/b] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/10850K/cpuzsc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/10850K/cpuzmc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/10850K/gbsc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/10850K/gbmc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/10850K/cb20sc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/10850K/cb20mc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/10850K/cb23sc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/10850K/cb23mc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/10850K/pmcpu.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/10850K/pmmem.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/10850K/pcm10.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/10850K/pcm10e.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/10850K/pcm10p.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/10850K/pcm10d.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/10850K/kraken.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/10850K/blender.jpg[/img] Het verbruik van de set in rust is 57.7 Watt in Idle mode en stijgt naar 257.4 Watt wanneer Cinebench R23 30 minuten gedraaid wordt. De temperatuur van de processor gaat van 29 graden naar 78 graden, de temperatuur van de VRM’s gaat van 38 naar 57 graden. [b] 11600K[/b] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/11600K/cpuzsc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/11600K/cpuzmc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/11600K/gbsc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/11600K/gbmc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/11600K/cb20sc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/11600K/cb20mc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/11600K/cb23sc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/11600K/cb23mc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/11600K/pmcpu.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/11600K/pmmem.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/11600K/pcm10.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/11600K/pcm10e.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/11600K/pcm10p.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/11600K/pcm10d.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/11600K/kraken.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/11600K/blender.jpg[/img] Het verbruik van de set is 65.3 Watt in Idle mode wat hoger ligt dan de 10850K. Echter is de Full Load waarde wel een stuk lager: 201.4 Watt. Dit is gemeten tijdens een Cinebench R23 loop. De temperatuur van de processor gaat van 30 graden naar 67 graden, de temperatuur van de VRM’s gaat van 41 naar 57 graden. Ga je de scores vergelijken met het bord wat we eerder getest hebben dan zie je dat de Maximus het toch wat beter doet dan het mini-ITX bordje. Maar eigenlijk mag je ook bijna niets anders verwachten. Uiteraard is een groot gedeelte van de scores te wijten aan het gebruik van dezelfde chipset. [jump=Boven]Terug naar boven[/jump] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/banners/Asus/Software.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Sw/1.png[/img] Elke fabrikant levert bij elk moederbord wel software mee. Helaas wordt vaak nog gekozen voor een DVD met software in plaats van een USB stick. De meeste machines hebben niet eens meer een DVD drive ingebouwd zitten. Gelukkig is er wel een andere oplossing: ASUS heeft de driver in de BIOS gebakken zodat er altijd een driver is voor Windows 10. Als deze geïnstalleerd is wordt gevraagd of je het softwarepakket van ASUS, de Armoury Crate, wilt downloaden en installeren. Deze optie was eerder in de BIOS al in te schakelen. Als dit eenmaal gedaan is kan het gebeuren dat er toch nog een update is. Daar krijg je keurig een melding van in het scherm. Werk de software bij en start deze opnieuw op. Let op, we bekijken slechts een gedeelte van het pakket om een te lange review te voorkomen. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Sw/3.png[/img] Wanneer de software gestart is krijg je meteen de pagina voor ASUS Aura te zien. Dat is wellicht het belangrijkste uit dit software pakket. Met deze software kan de verlichting aangepast worden van zowel het moederbord, de ASUS videokaart en alle randapparatuur wat ondersteuning heeft voor het ASUS Aura platform. Dit kan geheugen zijn, een LED strip of de verlichting van een waterkoeler. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Sw/4.png[/img] In het andere tabblad zijn verschillende effecten terug te vinden die gebruikt worden om de verlichting aan te passen. Dit zijn er niet veel maar je kunt als je wilt Aura Creator downloaden en zelf diverse effecten maken. Selecteer een effect en pas eventueel de opties aan. Bij een regenboog kan het patroon aangepast worden terwijl bij een sterrennacht de kleuren bepaald kunnen worden. Ook de snelheid is aan te passen. Een leuke toevoeging is dat de effecten van verschillende spellen gebruik kunnen maken van je verlichting. Denk bijvoorbeeld aan het knipperen van de verlichting als de bom gepland is in Counterstrike. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0871.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0873.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0886.JPG[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0890.JPG[/img] De verlichting op het moederbord is te vinden op de I/O cover en op de Chipset koeler. De strepen geven een het bord een stoere weergave terwijl het logo op het chipset blok heel duidelijk de ASUS uitstraling weergeeft. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Sw/5.png[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Sw/6.png[/img] Gaan we kijken onder het kopje Hulpmiddelen dan zien we in eerste instantie een venster waar verschillende drivers gedownload kunnen worden. Dit kunnen drivers zijn die nog niet eerder gedownload zijn maar ook drivers die een nieuwere versie kennen. Selecteer de drivers die je wilt downloaden en klik op de knop Downloaden en Installeren. Een tabblad naar rechts toont de verschillende hulpprogramma’s die geïnstalleerd kunnen worden. Hier kunnen ook gesponsorde programma’s tussen zitten zoals Bullguard, dus let wel op wat geselecteerd staat. Verder zijn via dit menu nieuwe BIOS versies te downloaden en te installeren en handleidingen of de laatste nieuwtjes terug te vinden. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Sw/7.png[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Sw/8.png[/img] Onderin bij het tandwieltje vinden we de instellingen van het programma. Hier kunnen we het uiterlijk van het programma aanpassen naar één van de huisstijlen van ASUS. Misschien ben je namelijk meer van het TUF uiterlijk. In het volgende tabblad zijn de instellingen van de updates te bepalen. Let wel: het gaat hier om de updates van het programma. Het laatste tabblad bevat info over het programma zelf. Dan hebben we nog één scherm wat ik zelf interessant vind: het officiële startscherm. Hier staat een kort overzicht met gegevens van het moederbord en de processor. Ook wordt de frequentie van de verschillende cores weergegeven. Ook de temperaturen, het processorverbruik, de ventilatoren en de voltages zijn uit te lezen. De AI cooling kan ingesteld worden en de Aura Sync. Eigenlijk is dit dus een makkelijkere manier van het bedienen, net zoals we in de BIOS hebben gezien. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Sw/10.png[/img] Een pakket wat we ook geïnstalleerd hebben is het AI Suite. Starten we deze dan komen we meteen in het scherm Dual Intelligent Processors 5 terecht. Hier zien we in één oogopslag data over frequenties, voltages, temperaturen en ventilatoren. Ook zijn er een aantal opties te vinden zoals de DIGI+ Power Control, de Fan Xpert 4 software (waarmee de ventilatoren aangestuurd kunnen worden) en de TPU waarmee overgeklokt kan worden. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Sw/11.png[/img] Aan de linkerkant vinden we ook een hamburgermenu met allerlei losse programma. Dit zijn programma’s die eerder genoemd zijn maar ook programma’s zoals PC Cleaner, de Turbo App en de EZ Update. We gaan een paar van de opties bekijken. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Sw/12.png[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Sw/13.png[/img] In TPU (Turbo Progress Unit) is het mogelijk om de processor over te klokken. Zo is het mogelijk om de de kloksnelheid aan te passen, de ratio en de Cache ratio. Ook het voltage kan hier omhoog of omlaag geschroefd worden. Een ander programma is Fan Xpert 4. Hier kunnen de snelheden van de verschillende ventilatoren aangepast worden. Wil je het systeem goed koelen dan kan hier gekozen worden voor de Turbo optie. Het geluidsniveau zal dan uiteraard wel stijgen. Oveirgens kunnen de ventilatoren ook getuned worden door de software zelf. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Sw/14.png[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Sw/15.png[/img] In Digi+ VRM kunnen nog meer instellingen aangepast worden wat betreft het voltage. De Power Phase kan aangepast worden en de Load-line Calibration kan van level veranderd worden zodat er een stabielere stroomvoorziening is naar de processor. Nadeel is wel dat er hierdoor meer warmte gegenereerd wordt door de processor, dus de koeling moet dan ook op orde zijn. Het scherm System Information laat alle informatie zijn over het moederbord, de processor en het geheugen. [jump=Boven]Terug naar boven[/jump] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/banners/Asus/Overklok.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/IMG_0596.JPG[/img] De Maximus XIII Hero is een bord uit de Z590 reeks. Sowieso zijn eigenlijk alle Maximus borden van ASUS overklokborden en dat is wel te zien aan de opbouw van het moederbord. Niet alleen is het bord voorzien van een 2 x 8-pins EPS connector die ervoor moet zorgen dat de processor voldoende stroom krijgt, het bord is ook nog eens voorzien van een 14+2 power stage ontwerp waarbij mosfets zijn gebruikt van 90 Ampere. Dit alles moet ervoor zorgen dat overklokken beter gaat dan op andere borden en de prestaties constant blijven. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/51.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/52.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/53.jpg[/img] Om te kunnen overklokken zijn er opties aanwezig in de BIOS. Deze vinden we terug in het scherm Extreme Tweaker, een optie die we eerder ook al genoemd hebben. Als we dit scherm bekijken dan staan alle opties gewoon standaard ingesteld. De eerste optie is de Ai Overclock Tuner. Hiermee is het mogelijk het geheugen “over te klokken”. Eigenlijk doet dit niets meer dan het XMP profiel van het geheugen inladen zodat het geheugen op een hogere snelheid werkt. Ook is hier de MultiCore Enhancement aan te passen. Dit zorgt er voor dat de kloksnelheid synchroniseert over alle cores in plaats dat de verschillende cores verschillende snelheden hebben. Dit limiet kan je zelf uitzetten. Met de CPU Core Ratio kan het aantal bepaald worden wat de processor moet lopen maal de Base Clock. Dit is één van de zaken die gebruikt wordt om de processor sneller te laten draaien. Verder naar beneden zijn meer submenu’s aanwezig samen met wat opties. Denk aan de DRAM timings, VRM control maar ook de mogelijkheden van de AI Overclocking. Nog verder naar beneden vinden we nog instellingen voor het voltage van het geheugen en de processor. Die laatste is ook weer belangrijk om de processor te voorzien van genoeg stroom, al wil je niet te hoog gaan zitten. Dan wordt de processor namelijk heel snel heel warm. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/54.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/55.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/56.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/57.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/58.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/59.jpg[/img] Lopen we nog door een paar menu’s. Bij het scherm van DRAM Timing Control kun je, zoals de titel al verklapt, de verschillende timings van het geheugen aanpassen. Daarmee kunnen betere resultaten behaald worden dan wanneer je de XMP inschakelt. Let wel: zet je de timings te straks dan wordt het geheugen instabiel en crasht de computer om de haverklap. Bij DIGI+ VRM kunnen opties die te maken hebben met de stroomvoorziening aangepast worden. Een van de basis instellingen die geadviseerd wordt om aan te passen bij het overklokken van de processor is de Load-line Calibration. Dit vangt de spanningswisselingen op die kunnen optreden zodat de processor langer stabiel blijft draaien. Bijkomend nadeel is alleen wel: hoe hoger het level, hoe warmer de processor wordt. Dus ook hier kun je snel tegen een limiet aan lopen. Onder Tweaker’s Paradise zijn nog veel meer opties te vinden voor het regelen van het voltage en de Base Clock. Als overklokker heb je emer dan genoeg opties op dit moederbord. Als laatste zien we nog de AI Features waar bijvoorbeeld de koeler opnieuw gecalibreerd kan worden. Op die manier kan de AI functie nog beter bepalen wat voor overklok er neergezet kan worden. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/40.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/41.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/42.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Uefi/43.jpg[/img] Dan is er ook nog de optie om het moederbord zelf te laten overklokken. Daarvoor kan de AI Overklok voor je aan de slag. De AI Overclocking Guide is bovenin te vinden en laat vier schermen zien met een hoop uitleg over wat het programma nu eigenlijk doet en hoe het in zijn werking gaat. Als je door alle vier de schermen bent gegaan is het mogelijk om de AI overklok in te schakelen door op de knop Enable AI te klikken. [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Pics/1.jpg[/img] Het systeem doet een aantal tests en zorgt er daarna voor dat de processor overgeklokt wordt na een herstart. Met welk percentage dat is krijg je in beeld te zien, elke keer dat je de computer opstart. Als we de processoren gaan overklokken dan komen we met de 10850K op 5.2 GHz bij een voltage van 1,38 Volt. De Load-line Calibration staat op level 5. Dit is hoger dan bij het eerder geteste Z590i bord maar dat mag dan ook wel met een overklok bord. Bij de 11600K zitten we op 5,0 GHz op 1.43 Volt. De Load-line calibration staat ook hier op level 5. Dit is ook weer hoger dan bij het mini-ITMaar wat zijn de scores dan als we gaan overklokken? Dat zien we hieronder. [b]10850K[/b] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/10850K/cpuzsc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/10850K/cpuzmc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/10850K/gbsc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/10850K/gbmc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/10850K/cb20sc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/10850K/cb20mc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/10850K/cb23sc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/10850K/cb23mc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/10850K/pmcpu.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/10850K/pmmem.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/10850K/pcm10.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/10850K/pcm10e.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/10850K/pcm10p.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/10850K/pcm10d.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/10850K/kraken.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/10850K/blender.jpg[/img] [b]11600K[/b] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/11600K/cpuzsc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/11600K/cpuzmc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/11600K/gbsc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/11600K/gbmc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/11600K/cb20sc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/11600K/cb20mc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/11600K/cb23sc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/11600K/cb23mc.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/11600K/pmcpu.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/11600K/pmmem.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/11600K/pcm10.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/11600K/pcm10e.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/11600K/pcm10p.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/11600K/pcm10d.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/11600K/kraken.jpg[/img] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Asus/Z590-M13H/Gfx/OC/11600K/blender.jpg[/img] Beide processoren weten over het algemeen veel betere resultaten neer te zetten dan de standaard scores.. Wellicht dat met betere koeling nog hogere scores neer te zetten zijn maar dat is iets wat later getest moet worden. Denk hierbij aan het gebruik van custom waterkoeling of nog betere koeling. [jump=Boven]Terug naar boven[/jump] [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/banners/Asus/Conclusie.jpg[/img] De introductie van de Z590 lijn was misschien niet de grootste of meest spectaculaire release die Intel heeft gedaan. Ook was het nog eens zo dat de processoren en moederborden niet tegelijk op de markt werden gezet. Terwijl de moederborden al in de schappen lagen moest er nog gewacht worden op de processoren die een deel van de features van de nieuwe borden activeert zoals PCIe 4.0. Uiteindelijk is alles toch op de markt gezet en kunnen we aan de slag met de nieuwe features. En uiteraard zijn moederbord fabrikanten er als de kippen bij om nieuwe borden uit tebrengen. Zo ook nieuwe overklok borden. Het moederbord heeft behoorlijk wat opties aan boord. Denk hierbij aan maar liefst 4 M.2 sloten die gebruikt kunnen worden voor opslag. Let wel: het eerste M.2 slot ondersteunt alleen een PCIe SSD als er een processor uit de 11e generatie gebruikt wordt. Anders houd je “maar” drie sloten over, wat overigens nog steeds geen straf is. Daarnaast hebben we natuurlijk nog de SATA aansluitingen om nog meer schijven aan te sluiten. USB aansluitingen zijn ook te vinden. Achterop zijn al zes USB 3.2 Gen 2 poorten te vinden en twee USB 2.0 poorten. De laatste twee poorten zouden gebruikt kunnen worden voor randapparatuur zoals een toetsenbord en muis. Daarnaast heeft het bord nog één USB 3.2 Gen 2×2 Type-C connector, twee USB 3.2 Gen. 1 connector en twee USB 2.0 connectoren. Dit moet in totaal zorgen voor 17 USB poorten. Tevens is er Thunderbolt aanwezig voor nog hogere data doorvoer. Het bord heeft maar liefst acht aansluitingen om koeling op aan te sluiten, waarbij er twee zijn voor de processor. De rest kan gebruikt worden voor ventilatoren of pompen ten behoeve van waterkoeling. Netwerk technisch gezien zijn er twee “vaste”2.5 Gbit poorten aanwezig en draadloos internet in de vorm van WIFI-6E antennes. Dit zorgt voor snel netwerkverkeer naar de andere apparaten toe, als deze de hoge snelheden toe laten natuurlijk. Qua overklokken zijn er genoeg opties. Het bord is uitgevoerd met een indrukwekkende 14+2 Power Stage ontwerp waarbij mosfets gebruikt zijn die 90 Ampere aan kunnen. Dit samen met de 2 x 8-pins EPS connector moet er voor zorgen dat de processor voorzien wordt van genoeg stroom wat tevens stabiel blijft. Toch iets wat je graag ziet op een overklok bord. De BIOS is rijkelijk voorzien van opties om alle componenten over te kunnen klokken. Elk voltage is zo ongeveer aan te passen en elke snelheid. Wil je echter zelf niet aan de slag dan is er nog de AI Overklok die het overklokken voor je doet. Met één druk op de knop heb je ineens een hogere snelheid tot je beschikking, zolang je koeling het maar aan kan. De onboard knoppen zijn ook handig voor het overklokken omdat je dit meestal niet doet in een computerkast maar op een testbench. De looks van het bord zijn wat mij betreft ook netjes. Geen overdreven gedoe meer met teksten of kleuren. Gewoon een strak zwart ontwerp met hier en daar een grijs/aluminium vlak. De verwijzingen naar ROG mogen uiteraard niet ontbreken. Wel valt op dat het bord bijna overal diagonale lijnen heeft maar dat stoort zeker niet. RGB is aanwezig, zelfs op dit overklok bord. Gelukkig is het niet overdreven aanwezig. Er zijn twee plekken op het bord waar verlichting is geplaatst: de eerste op het I/O shield en de tweede op de chipset koeler. Mocht je meer verlichting willen hebben dan is het mogelijk om gebruik te maken van de headers die op het bord zitten. Alles is bovendien aan te sturen via de ASUS Aura app. Als een aangesloten apparaat het protocol ondersteunt zul je deze ook in de software zien en kunnen aansturen of synchroniseren met het moederbord. Minpunten? Die zijn er een paar. Het bord is duurder dan de voorganger en iets prijziger dan de concurrentie. Tevens is het bord niet voorzien van een tweede BIOS. Mocht het overklokken fout gaan dan kun je niet snel schakelen naar een andere BIOS. Wel is het mogelijk om de BIOS te resetten op de achterkant maar dan moet je hopen dat je de instellingen hebt opgeslagen in een profiel, anders mag je opnieuw beginnen. Al met al: een heel mooi bordje vol met opties en mogelijkheden! [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Plus.png[/img] Rijkelijk uitgevoerd Flink wat overklok opties Genoeg koelopties PCIe Gen 4 is eindelijk aanwezig Uiterlijk neutraal maar aantrekkelijk [img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Min.png[/img] Geen dubbele BIOS Prijs ligt toch wat hoger dan de concurrentie Mocht je op- en/of aanmerkingen hebben of iets te vragen, dan hoor ik het uiteraard graag. Mocht je dit een leuke review vinden, dan hoor ik het dit natuurlijk ook graag. 🙂 Het motiveert mij om nog meer reviews te maken. [jump=Boven]Terug naar boven[/jump] Share this:TwitterFacebook Share Wat vind jij? Vlammend 0 Tof 0 Heet 0 Meh 0 Nope 0
Headsets MSI Immerse GH50 review Voordat we aan deze review beginnen wil ik MSI bedanken voor het beschikbaar stellen van ... By Rooieduvel13 oktober 2024
Toetsenborden Corsair K65 Plus Wireless review Voordat we met deze review starten wil ik Corsair bedanken voor het beschikbaar stellen van ... By Rooieduvel16 juli 2024
Videokaarten ASUS TUF Gaming Radeon RX 7800 XT White OC Edition 16GB review Voordat ik deze review begin: deze kaart is onderdeel van een giveaway pc die door ... By Rooieduvel14 april 2024
Moederborden ASUS ROG Strix Z590-E Gaming WIFI review Voordat ik met deze review begin: dit bord is tweedehands door mij aangekocht via Tweakers.net ... By Rooieduvel26 september 2022
Moederborden Gigabyte Z690 AORUS PRO review Voordat ik deze review begin wil ik Gigabyte AORUS bedanken voor het beschikbaar stellen van ... By Rooieduvel23 september 2022
Moederborden MSI MAG Z690 Tomahawk WiFi DDR4 Review Allereerst wil ik MSI bedanken voor het beschikbaar stellen van dit moederbord. Het einde van ... By Rooieduvel21 september 2022